Vaststellen aanpassen meerjarenplan 2020-2026 – budgetten 2024 Gemeente en OCMW

De Gemeenteraad boog zich op 21 december 2023 over de aanpassing van het meerjarenplan 2020-2026 en legde daarbij ook de budgetten van gemeente en OCMW voor 2024 vast. 

Zoals alle organisaties staat de gemeente voor grote uitdagingen naar aanleiding van de crisis. Er zijn veel loonindexaties en ook bij aanbestedingen zijn de offertes steevast een stuk hoger dan de ramingen. Dit is ten gevolge van de inflatie, maar ook door de schaarste van bepaalde producten en grondstoffen en de voorzichtigheid van de aanbieders. Toen in 2019 het financieel meerjarenplan 2020-2025 opgemaakt werd, konden de corona-pandemie en andere oorzaken voor de huidige crisis niet voorzien worden. Elk jaar worden de plannen daarom afgetoetst aan de realiteit en bijgestuurd. De gemeente moet dit jaar meer dan ooit bewuste keuzes maken en maatregelen nemen om budgettair rond te komen.

Ondanks de moeilijke budgettaire omstandigheden kan het lokaal bestuur Oostkamp een sluitende aanpassing meerjarenplan 2020-2026 en budget 2024 voorleggen met de nadruk op de verdere uitbouw van de dienstverlening en de diverse initiatieven op het vlak van vrije tijd en sociale ondersteuning. Tenslotte trekt de gemeente voor 2024 en volgende jaren verder resoluut de kaart van investeren in aangepaste infrastructuur zowel wat betreft de gebouwen, o.a. herbestemming kerkgebouw Baliebrugge en oprichten polyvalente zaal Hertsberge, als op het vlak van wegenis- en rioleringswerken, o.a., wegenis-rioleringswerken Westkant en Erkegem, herinrichting Schooldreef, groot onderhoud landelijke wegen, verdere verledding openbare verlichting,…

Naast de aanpassing van het meerjarenplan 2020-2026 werden ook een aantal belangrijke toelagen vastgelegd in de Gemeenteraad van december. Zo zijn er de toelagen voor de gemeentelijke vzw’s. In totaal wordt 122.750 euro aan toelagen voorzien waarvan 55.000 euro voor SPWOK (speelpleinwerking), 15.000 euro voor het Verbroederingscomité en 52.500 euro voor Cowgom, de personeelswerking van gemeente, OCMW en AGB-O. Daarnaast is er ook de toelage voor de hulpverleningszone 1 voor een bedrag van 1.045.943 euro. Dit is een stijging met 6,74% ten opzichte van 2023 als gevolg van de forse loonindexatie en de gestegen energie- en grondstoffenkosten. Daarnaast is er een uitgebreid investeringsprogramma in materiaal, voertuigen en gebouwen die met leningen zullen worden gefinancierd. Tenslotte is voor er 2024 een bedrag van 235.000 euro aan toelagen voor de Oostkampse verenigingen 2.328.956 euro toelage voor de politiezone en 121.601 euro voor de Oostkampse besturen van de eredienst.

Aanpassen meerjarenplan Gemeente en OCMW 2020-2026

De budgetten op het vlak van exploitatie en investeringen van zowel gemeente als OCMW werden tegen het licht gehouden en waar nodig en op basis van de gewijzigde omstandigheden aangepast.

Het uitgangspunt van het openbaar bestuur blijft daarbij ongewijzigd, zoals trouwens ook wettelijk voorzien, zowel het resultaat op kasbasis als de autofinancieringsmarge (= de mogelijkheid om nog te investeren met financiering met leningen) blijven voor elk jaar in de periode 2020-2026 positief.

De vermelde bedragen in onderstaande toelichting hebben steeds betrekking op de periode 2023-2026.

EXPLOITATIE

Waar gaan de voorziene financiële middelen naartoe?

De verschuiving van de budgetten meerjarenplan 2020-2026 situeert zich voor de exploitatie-uitgaven op de volgende groepen uitgaven:

• aankoop goederen en diensten: voor de periode 2023-2026: 43,5 mi euro, met name 5 mi euro voor het OCMW en 38,5 mi euro voor de gemeente. De wijzigingen situeren zich op volgende domeinen bij:
  • OCMW:
    • §   2023: bijkomend half jaar werkingskosten GAW: 202.000 euro
    • §   2024: werkingskosten LDC De Leuning: 150.000 euro
    • §   2024-2026: aankoop voedingsmiddelen OostCans vzw: 72.000 euro/jaar
  • Gemeente:
    • §   bijkomende budgetten voor verschillende masterplannen (scholensites, de Valkaart-Ridefort)
    • §   extra budget voor de twee verkiezingen in 2024
    • §   stijging werkingsbudget afvalverwerking ingevolge overdracht personeel naar IVBO: + 275.000 euro/jaar
    • §   aanschaffen van softwarepakketten: + 200.000 euro in 2023 tot + 300.000 euro in 2025
    • §   daling energiekosten 2023: - 530.000 euro
• personeelskosten: voor de periode 2023-2026: 57,64 mi euro voor OCMW en gemeente samen, of 9,15 miljoen euro voor het OCMW en 48,49 mi euro voor de gemeente.
  • In 2023 is er een daling omdat dat er 3 indexaties werden voorzien, maar er slechts (1/1/2023 en 1/12/2023) doorgevoerd moesten worden: - 440.000 euro
  • Voor 2024 zijn ook twee indexaties voorzien. Toch is er een daling van de personeelskosten omdat de loonkost van de medewerkers recyclagepark verschuift naar IVBO, na de overdracht van de recyclageparken aan IVBO. Het bedrag aan minder personeelskosten zal als werkingskost door IVBO aan de gemeente worden gefactureerd.
• toegestane werkingssubsidies: voor de periode 2023-2026: 23,93 miljoen euro. De wijzigingen zijn als volgt:
  • OCMW: 2,26 mi euro
    • §   schrappen werkingstoelage OostCans vzw ingevolge gewijzigde werking: - 72.000 euro/jaar vanaf 2023
    • §   schrappen werkingstoelage Sovekans vanaf 2024: - 18.000 euro/jaar
  • Gemeente: 21,67 mi euro
    • §   daling exploitatieverlies S-divisie Farys o.b.v. definitieve afrekening 2022:
      - 68.415 euro in 2023
    • §   stijging toelage Hulpverleningszone: 2024: + 49.780 euro, 2025: + 63.953 euro, 2026: + 56.774 euro
• individuele hulpverlening OCMW: voor de periode 2023-2026: 5,77 miljoen euro. De belangrijkste verschuivingen zijn het gevolg van:
  • stijging leefloon: + 180.000 euro
  • steun ontheemden Oekraïne: + 240.000 euro in 2023 en + 380.000 euro in 2024
• financiële uitgaven (intresten op leningen): voor de periode 2023-2026: 4,21 miljoen euro:
  • gemeente: 3,77 mi euro en OCMW 0,44 mi euro.
  • door de gestegen rentevoet is de intrest op een beperkt aantal leningen gestegen
  • als rentevoet voor de op te nemen leningen werd uitgegaan van een rentevoet van 4%. Vorig jaar bedroeg deze rentevoet 3%
  • het OCMW neemt geen nieuwe leningen meer op

Waar komen de voorziene financiële middelen vandaan?

De verschuiving van de budgetten meerjarenplan 2020-2026 voor de jaren 2023-2026 situeren zich voor de exploitatie-ontvangsten op de volgende groepen ontvangsten:

• belastingen: 96,57 miljoen euro voor de periode 2023-2026. Er is een onderscheid tussen de belastingontvangsten die door de Hogere Overheid (FOD Financiën en de Vlaamse Belastingdienst) en die door de gemeente worden geïnd (o.a. milieubelasting, verkoop afvalzakken, tweede verblijven, leegstand, activeringsheffing,…)
  • door Hogere Overheid geïnd:
    • aanvullende personenbelasting: 48,64 mi euro. De gemeente krijgt van FOD Financiën de in te schrijven ramingen voor de jaren 2023-2026 door. De prognose duiden op een stijging als gevolg van de inflatie
    • onroerende voorheffing: De gemeente krijgt van de Vlaamse Belastingdienst de in te schrijven ramingen voor de jaren 2023-2026 ten bedrage van 39,18 mi euro door. Naast de stijging van de raming als gevolg van de indexatie van de kadastraal inkomens en de aangroei van het KI door nieuwe woningen hanteert de Vlaamse Belastingdienst een andere ramingsmethode die ervoor zorgt dat de ramingen beter aansluiten bij de effectieve ontvangsten. De nieuwe ramingsmethode betekent een jaarlijks meer in te schrijven bedrag van zo’n 300.000 euro, maar dit is finaal geen extra ontvangst
    • opdeciem motorrijtuigen: Ook deze in te schrijven bedragen krijgt de gemeente van de Vlaamse Belastingdienst en bedraagt voor 2023-2026 1,9 mi euro. Er kan een daling van de in te schrijven belasting worden vastgesteld als gevolg van het wijzigen van het voertuigenpark naar meer elektrische wagens die een veel lagere belasting moeten betalen (- 56.000 euro voor de jaren 2024 en 2025).
  • door de gemeente geïnd:
    • de jaarlijkse voorziene opbrengst bedraagt zo’n 1,7 mi euro en blijft stabiel aangezien de belastingreglementen niet werden gewijzigd.
• diverse Vlaamse toelagen: 42,7 miljoen euro voor de periode 2023-2026. Er zijn wel volgende verschuivingen:
  • Gemeente: 34,7 mi euro
    • saldo toelage uitbating vaccinatiecentrum: + 145.900 euro
    • toelage VIA6-akkoord:  + 26.416 euro/jaar voor de periode 2023-2025
    • toelage LEKP 2021-2025: + 110.000 euro/jaar voor 2024 en 2025
  • OCMW: 8 mi euro
    • subsidie steun ontheemden Oekraïne: 240.000 euro/jaar voor 2023 en 380.000 euro voor 2024
    • subsidie opvangplaatsen ontheemden Oekraïne: + 70.000 euro in 2023 en 34.000 euro in 2024
    • stijging leefloon: + 90.000 euro/jaar
    • afrekening sociale maribel 2023: 124.000 euro
    • toelage LDC De Leuning 2024: 40.000 euro
• diverse ontvangsten uit de werking: 14,87 miljoen euro. De wijzigingen situeren zich op de volgende domeinen:
  • OCMW: 2,4 mi euro ontvangsten: + 0,5 mi euro (2023-2025)
    • 2023: half jaar ontvangsten GAW (313.500 euro)
    • 2024: verhuren woningen ontheemden en budget LDC De Leuning (100.000 euro)
  • Gemeente: 12,47 mi euro: + 100.000 euro in 2023
    • teruggave bedrijfsvoorheffing ploegenarbeid (+40.000 euro)
    • werken verkavelingen en vergoeding arbeidsongevallen (+ 67.000 euro)
• financiële ontvangsten:
  • dividenden intercommunales: 2,1 miljoen euro: er is geen evolutie in de voorziene dividenden gas en elektriciteit.
  • intrest op termijnbeleggingen: ingevolge de gestegen rentevoeten wordt een totaal bedrag van 280.000 euro aan intrest op beschikbare gelden voor de periode 2023-2026 ingeschreven.

INVESTERINGEN

Het totaal van de investeringen van de gemeente en het OCMW voor de periode 2023-2026 bedraagt na aanpassing van het meerjarenplan maar liefst 52,2 miljoen euro.

De belangrijkste investeringen die in 2023 werden afgerond, zijn voor het OCMW de uitbouw van de sociale hub in de Stationsstraat en de renovatie van de woning Sint-Elooisstraat.

Voor de gemeente zijn dit o.a. de renovatie van het theater, de wegenis-rioleringswerken Sijslostraat met aanleg van een vrijliggend fietspad via het Fietsfonds van de provincie, werken Hertsbergsestraat-Lodistraat en de grote onderhoudswerken aan landelijke wegen. Al deze werken werden in 2022 of eerder opgestart en werden in de loop van 2023 opgeleverd en in gebruik genomen.

Daarnaast werd in 2023 gestart met belangrijke investeringen van de gemeente zoals werken Loppemsestraat, de polyvalente zaal Hertsberge, de herbestemming kerk Baliebrugge, diverse wegenis-rioleringswerken Westkant en Schooldreef. Voor 2026 wordt de verdere realisatie van het masterplan centrum Oostkamp gepland met de nodige aanpassings- en opschikwerken in de Stationsstraat.

Voor het OCMW wordt voor de jaren 2024-2025-2026 de mogelijke investering van 3 x 500.000 euro in doorgangswoningen voorzien. Intussen wordt in samenwerking met vzw Ter Luchte de plannen uitgewerkt voor het oprichten van het nieuwe wzc Ter Luchte dat uiterlijk tegen 1 januari 2029 operationeel zou moeten zijn.

De investeringsontvangsten bedragen voor de periode 2023-2026 13 miljoen euro. Op het vlak van de gemeente bedragen de investeringsontvangsten 9,3 miljoen euro, o.a. uit de geplande verkoop van de Bpost-site (2,7 mi euro) en investeringstoelagen rioleringswerken (5 mi  euro).

Voor het OCMW zijn 3,7 mi euro aan investeringsontvangsten voorzien, met name 3 mi euro voor de overdracht van de GAW aan vzw Ter Luchte en 500.000 euro voor de verkoop van gronden in de Visssenwijk.

FINANCIERING

Het saldo van de investeringen dat niet met eigen middelen, investeringstoelagen of de opbrengst uit de verkoop van onroerend goed kan worden gefinancierd, wordt voorzien met de opname van leningen. Er wordt een totaal van 20,5 miljoen euro aan op te nemen leningen voorzien. Dit is een stijging met 2,5 miljoen euro ten opzichte van de aanpassing meerjarenplan eind 2022. De stijging van 2,5 miljoen komt evenwel volledig voor rekening van geplande investeringen in 2026. De voorziene leningen zullen evenwel pas opgenomen worden als bepaalde projecten effectief in uitvoering zijn en voor zover dat de financiële middelen ontoereikend zouden zijn om met eigen middelen te financieren. Hoe dan ook werd rekening gehouden met een rentevoet van 4% voor de op te nemen leningen en werd de intrest en de kapitaalaflossing gebudgetteerd voor de daaropvolgende jaren.

Toelage gemeente en OCMW aan vzw’s

De gemeente heeft een aantal jaren terug een aantal vzw’s opgericht om bepaalde opdrachten van de gemeente meer zichtbaar te maken. De volgende vzw’s werden opgericht: Cowgom voor de personeelswerking, SPWOK voor de speelpleinwerking, Joc Artisjoc voor het jeugdhuis Brugsestraat, Verbroederingscomité voor de contacten met de buitenlandse verbroederingsgemeenten en Uitleendienst Feestmateriaal voor het verhuren van feestmateriaal aan de Oostkampse verenigingen. Als gevolg van gewijzigde omstandigheden zal de vzw Uitleendienst feestmateriaal en vzw JOC eind 2023 in vereffening gaan. Deze vzw’s hebben niet langer een rol te spelen aangezien met ingang van 2023 met een toelage huur feestmateriaal wordt gewerkt zodat het feestmateriaal niet langer via de vzw ter beschikking wordt gesteld. Wat vzw JOC betreft zal in de loop van 2024 een private vzw de werking van de gemeentelijke vzw overnemen.

Elk van deze verenigingen heeft een eigen structuur en organisatie en krijgt van de gemeente een jaarlijkse toelage om het werkingsbudget sluitend te maken. In totaal wordt 122.750 euro aan toelage voorzien waarvan 55.000 euro voor SPWOK, 15.000 euro voor het Verbroederingscomité en 52.500 euro voor Cowgom voor de personeelswerking van gemeente, OCMW en AGB-O.

Daarnaast is er in de schoot van het OCMW de vzw OostCans. Vzw OostCans heeft als doel in te staan voor de voedselbedeling, maar ook voor het activeren van langdurig werkzoekenden, …. In 2023 werden de activiteiten uitgebreid in de sociale hub in de Stationsstraat 41 waar onder meer Kade-t (sociale lunchbar) werd opgestart en ook het kruimelcafé kreeg er een plaats.

Met ingang van 2023 krijgt vzw OostCans niet langer een toelage van het OCMW maar worden in een btw-omgeving voldoende werkingsmiddelen door het OCMW ter beschikking van vzw OostCans gesteld om hun taak naar behoren te kunnen uitvoeren.

Aanpassen meerjarenplan AGB-O

Het AGB-O als zelfstandige juridische entiteit werd in 2006 opgericht met het oog om de intussen nieuw opgerichte gebouwen, nl. het Veiligheidsgebouw en OostCampus, in een btw-omgeving te exploiteren. Zo maakt het AGB-O zoals de gemeente en het OCMW een eigen meerjarenplan op. Het meerjarenplan van het AGB-O richt zich enerzijds op de exploitatie van de beide sites en het uitvoeren van de nodige investeringen in beide gebouwen. De gebruikers, o.a. de gemeente, het OCMW, de politiezone, de hulpverleningszone en de gemeentelijke vzw’s zijn gebruiker van de sites en betalen daarvoor een gebruiksvergoeding voor het gebruik van het gebouw en voor de ter beschikking gestelde diensten zoals IT, energie, telefonie,…

In totaal bedraagt het exploitatiebudget zo’n 2 mi euro. Het budget 2024 is 300.000 euro lager dan voor 2023 als gevolg van de gedaalde energiekosten. Het investeringsprogramma 2023-2024 bedraagt samen 2,2 mi euro en heeft hoofdzakelijk betrekking op het vernieuwen van de servers, het herinrichten van de loketten in OostCampus en het uitvoeren van energiebesparende maatregelen in het Veiligheidsgebouw. Alle investeringen die het AGB-O voor de gemeente en de politiezone uitvoert worden door beide besturen voorgefinancierd wat inhoudt dat het
AGB-O op zich geen schuldenlast opbouwt.